تومورهای هیپوفیز + دکتر جهان بخشی
تومورهای هیپوفیز نوعی رشد غیر طبیعی در غده هیپوفیز می باشند. غده هیپوفیز عضو کوچکی است ، به اندازه یک نخود که در مرکز مغز قرار دارد. این غده هورمون هایی ترشح می کند که بر رشد و عملکرد غده های دیگر بدن تأثیر می گذارد. بیشتر این تومورها خوش خیم هستند. به این معنا که این تومورها غیر سرطانی هستند؛ به آرامی رشد می کنند و به قسمت های دیگر بدن سرایت نمی کنند. برای آشنایی بیشتر با این بیماری مطالعه این مطلب از دکتر امین جهان بخشی ، بهترین متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات در تهران پیشنهاد می شود.
تومورهای هیپوفیزی ممکن است باعث شوند غده هیپوفیز هورمونهای زیادی تولید کند. تومورهایی که باعث ترشح هورمون می شوند ، تومورهای عملکردی نامیده می شوند ( آنهایی که باعث ترشح هورمون نمی شوند ، تومورهای غیر عملکردی نامیده می شوند ). مشکلاتی که می تواند در اثر تومورهای هیپوفیز ایجاد شود عبارتند از :
- بیماری کوشینگ : دراثر این بیماری چربی در صورت ، پشت و قفسه سینه تجمع می یابد در حالی که بازوها و پاها لاغر هستند.
- آکرومگالی : بیماری که در آن دست ها ، پاها و صورت بزرگتر از حد طبیعی می باشند.
- تولید شیر در سینه ها حتی اگر فرد حامله نباشد.
دلایل بروز :
علت بیشتر تومورهای هیپوفیز مشخص نیست. در بعضی موارد ، این نوع تومورها در اعضای یک خانواده ظاهر میشوند.
انواع تومورهای هیپوفیز
آدنوم‌ها: آدنوم هیپوفیز چهارمین تومور شایع داخل جمجمه‌ای پس از گلیوما، مننژیوم و شوانوم است. اکثریت این آدنوم‌ها خوش‌خیم هستند و رشد نسبتاً کندی دارند. آدنوم شایع‌ترین بیماری است که غده هیپوفیز را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این تومورها معمولاً افراد ۳۰ تا ۴۰ساله را تحت تأثیر قرار می‌دهند، اگرچه در کودکان نیز قابل تشخیص هستند. بیشتر این تومورها را می‌توان با موفقیت درمان کرد.
آدنوم‌های عملکردی: اگر آدنوم هیپوفیز بیش از حد هورمون تولید کند، به عملکردی نامیده می‌شود. این هورمون‌ها را می‌توان با آزمایش خون یا با آزمایش تومور و یا در هنگام جراحی برای برداشتن آنها تشخیص داد. بر اساس این نتایج، آدنوم‌های عملکردی هیپوفیز به صورت زیر طبقه‌بندی میشوند:
- آدنوم لاکتوتروف که پرولاکتین را می‌سازد و حدود ۴ تومور از ۱۰ تومور هیپوفیز را تشکیل می‌دهد.
- آدنوم‌های سوماتوتروف که هورمونهای رشد را می‌سازند و از هر ۱۰ تومور هیپوفیز ۲ مورد را تشکیل می‌دهند.
- آدنوم‌های کورتیکوتروپ که هورمونهای غدد فوق کلیوی را می‌سازند و از هر ۱۰ تومور هیپوفیز یکی از آنها را تشکیل می‌دهند.
آدنوم‌های Thyrotroph
آدنوم‌های لوری هورمونال که بیش از یک هورمون تولید می‌کنند.
آدنوم‌های غیر عملکردی: آدنوم‌هایی در هیپوفیز که هورمونهای اضافی تولید نمی‌کنند، آدنوم‌های غیر عملکردی یا آدنوم‌های سلولهای پوچ نامیده میشوند. آنها از هر ۱۰ تومور هیپوفیز ۳ عدد را تشکیل می‌دهند. آنها معمولاً به صورت ماکروآدنوم یافت میشوند و به دلیل اندازه آنها هنگام فشار بر ساختارهای مجاور علائم ایجاد می‌کنند.
کارسینوم هیپوفیز: سرطان غده هیپوفیز نادر است و می‌تواند در هر سنی رخ دهد اما بیشتر در افراد مسن دیده می‌شود. این سرطان‌ها معمولاً مانند بسیاری از آدنوم‌ها، هورمون می‌سازند که در زیر میکروسکوپ شبیه آدنوم هیپوفیز است، بنابراین پزشکان در تشخیص آنها مشکل دارند. در واقع، تنها راه تشخیص اینکه آیا تومور هیپوفیز کارسینوم است یا آدنوم، زمانی است که تومور به قسمت دیگری از بدن که نزدیک غده هیپوفیز نیست گسترش می‌یابد. اغلب کارسینوم هیپوفیز به مغز، نخاع، مننژها (پوشش مغز و نخاع) یا استخوان‌های اطراف هیپوفیز گسترش می‌یابد. به ندرت، این سرطان‌ها به سایر اندام‌ها مانند کبد، قلب یا ریه‌ها سرایت می‌کنند.
یکی از مسائل کلیدی در مورد تومورهای هیپوفیز این است که در حال حاضر هیچ راهی برای دانستن اینکه آیا آدنوم خوش‌خیم هیپوفیز به سرطان تبدیل می‌شود، رشد می‌کند و به سایر قسمت‌های بدن گسترش می‌یابد یا خیر وجود ندارد. انواع این تومورها عبارت‌اند از:
- تراتوم‌ها
- ژرمینوم‌ها
- کوریوکارسینوم
این ۳ مورد تومورهای نادری هستند که معمولاً در کودکان یا بزرگسالان جوان ایجاد میشوند. آنها از سلولهای هورمون‌ساز خود غده هیپوفیز ایجاد نمی‌شوند، اما می‌توانند به هیپوفیز سرایت کرده و به آن آسیب برسانند.
گانگلیوسیتوم: این مورد معمولاً در بزرگسالان یافت می‌شود.
کرانیوفارنژیوما: تومورهایی با رشد آهسته که از بالای غده هیپوفیز و در زیر خود مغز شروع میشوند و موجب فشار بر هیپوفیز و هیپوتالاموس و همچنین باعث به‌هم‌ریختگی در هورمون‌ها میشوند. آنها در کودکان شایع‌تر هستند، اما در بزرگسالان مسن نیز دیده میشوند.
عوامل خطر تومورهای هیپوفیز
در برخی موارد علت این عارضه عوامل ژنتیکی است که در شخص به ارث می رسد و احتمال ابتلا به برخی از تومورها از جمله تومورهای هیپوفیزی را افزایش می دهد.
علائم و نشانه ها تومورهای هیپوفیز :
- سردرد
- اختلال در بینایی
- ضعف یا کاهش انرژی
- خارج شدن مایع شفاف از بینی
- تغییر در حس بویایی
- احساس ناراحتی در معده (تهوع) و استفراغ
مشکلات ناشی از تولید بیش از حد هورمون ها ، مانند :
- ناباروری
- از بین رفتن دوره قاعدگی در زنان
- رشد غیر طبیعی
- فشار خون بالا (فشار خون بالا).
- عدم تحمل گرما یا سرما
- سایر تغییرات در پوست و بدن.
- ترشح از نوک پستان.
- کاهش توانایی جنسی
تشخیص تومورهای هیپوفیز
در صورت بروز علائم ، برای بررسی وجود تومور هیپوفیز باید سی تی اسکن یا MRI انجام دهید. اگر می دانید که سابقه بروز این نوع از تومورها در خانواده شما وجود دارد ، ممکن است لازم باشد مرتباً آزمایش خون دهید تا سطح هورمون هیپوفیز کنترل شود.
درمان تومورهای هیپوفیز
این تومورها در صورت یافته شدن و تشخیص زود هنگام ، بهتر درمان می شوند درمان شامل موارد زیر است :
- جراحی و برداشتن تومور : این شایع ترین درمان است.
- پرتو درمانی : در طی این درمان ، از دوزهای بالای اشعه X برای از بین بردن سلولهای توموری استفاده می شود.
- دارودرمانی : این شامل استفاده از برخی داروهای خاص برای جلوگیری از تولید بیش ازحد هورمون درغده هیپوفیز است.
دستورالعمل های زیر را در منزل دنبال کنید :
-
- مایعات زیادی بنوشید.
- اگر این کار را زیرنظر پزشک خود انجام می دهید ، میزان ادرار خود را اندازه گیری کنید.
- از زخم کردن و کندن پوست های مرده روی سطح بینی خود اجتناب کنید .
- هیچگونه فعالیتی را که نیاز به زور زدن دارد بعد از درمان تومورهای هیپوفیز در تهران ، انجام ندهید.
- هرگونه دارویی را فقط با اجازه بهترین متخصص مغز و اعصاب تهران خود مصرف کنید.
- تمام مراحل درمان خود را طبق دستور پزشکتان دنبال کنید.
با پزشک خود تماس بگیرید اگر:
- به طور ناگهانی و غیرمعمول عطش دارید.
- تکرر ادرار دارید.
- سردردی دارید که از بین نمی رود.
- تغییرجدیدی در بینایی خود دارید.
- متوجه نشت مایعات از بینی یا گوشهایتان می شوید ، احساس چکیدن مایع در پشت گلوی خود دارید ، یا طعم شوری در دهان احساس می کنید.
- در تمرکز کردن مشکل دارید.
از دیگران کمک بگیرید اگر :
-
- شدید شدن ناگهانی علائم تومورهای هیپوفیز
- خون ریزی از بینی که بعد از چند دقیقه متوقف نمی شود.
- تب بالای 101 درجه فارنهایت ( 38.3 درجه سانتیگراد )
- سردرد شدید یا احساس سفتی در گردن
- احساس گیجی یا نداشتن هوشیاری به اندازه کافی
- درد قفسه سینه یا تنگی نفس
فیلم جراحی تومورهای هیپوفیز با دکتر جهان بخشی ، جراح و متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات
