تومور نخاع
تومور نخاع یکی از بیماری های پیچیده و جدی در علم پزشکی است که تأثیرات گسترده‌ای بر سلامت انسان دارد. این تومورها ممکن است از بافت‌های نخاع و عناصر محیطی آن، مانند غشاها و عروق، منشأ گیرند. ازآنجا که نخاع وظیفه انتقال پیام‌های عصبی را برای کنترل عملکرد‌های مختلف بدن دارد، وجود تومور در این منطقه می‌تواند به‌طور قابل توجهی بر عملکرد عصبی و حرکات انسان تأثیر بگذارد. این تومورها می‌توانند بیماری‌های خطرناکی باشند که نیازمند تشخیص و درمان سریع و موثر هستند. در این مقاله، به بررسی انواع مختلف تومورهای نخاع، علائم و نشانه‌های آنها، روش‌های تشخیصی مانند اسکن‌های عصبی و بیوپسی، و روش‌های درمانی از جمله جراحی، شیمی درمانی و پرتودرمانی پرداخته خواهد شد. همچنین، اهمیت تشخیص زودهنگام و مدیریت مناسب این نوع تومورها برای کاهش اثرات جانبی و بهبود بیماران مورد بحث قرار خواهد گرفت.
تومور نخاع چیست؟
سرطان نخاع در اثر تجمع غیرطبیعی سلول های بافت نخاع بوجود می آید. این تومورها ممکن است خوش‌خیم یا بدخیم باشند و می‌توانند از بافت‌های مختلف نخاع، از جمله سلول‌های عصبی، غشاءها و عروق، به وجود آیند. علائم تومور نخاع از جمله درد کمر، ضعف عضلات، اختلالات حسی، و … است که متناسب با موقعیت و اندازه آنها متغیر است. تشخیص این تومورها اغلب با استفاده از اسکن‌های عصبی، مانند MRI و scanCTانجام می شود.
علائم و نشانه های تومور نخاع
- درد شدید در ناحیه کمر: درد شدید در ناحیه کمر که ممکن است به صورت درد لحظه ای و یا درد مزمن حس شود.
- ضعف عضلات: ضعف عضلات در اندام‌ها، به ویژه در پاها و دست‌ها.
- اختلالات حسی: تغییرات در حس و احساسات، مانند سوزش، احساس مورمورشدن، یا کاهش حس.
- اختلالات کنترل حرکاتی: مشکلات در راه رفتن، عدم تعادل، یا ناتوانی در کنترل برخی حرکات مانند خم شدن.
- ناتوانی در کنترل مثانه و روده: عدم کنترل ادراکات مثانه و روده.
- تشدید علائم با فعالیت های زیاد: علائم معمولاً درهنگام فعالیت و تحرکات بدنی تشدید می‌شوند.
- اختلال در حافظه و تمرکز: مشکلات در حافظه، تمرکز، یا اختلالات شناختی.
- اختلالات در عملکرد نوروژنیک: سردی یا گرمی بیش از حد، عرق‌سوزی، یا اختلالات در تنظیم فشار خون.
تومور نخاع چگونه تشخیص داده می شود؟
- بررسی تاریخچه بالینی و معاینه فیزیکی: متخصص مغز و اعصاب ابتدا سوابق پزشکی و علائم شما را مورد بررسی قرار می‌دهد و معاینه فیزیکی را برای یافتن نشانه‌های مربوط به سرطان نخاع مانند بزرگی غده لنفاوی، تورم‌های استخوانی، یا علائم دیگر انجام می‌دهد.
- آزمایش خون: آزمایش خون شامل احتساب کل سلول‌های خون، شمارش سلول‌های سفید، سلول‌های قرمز، و پلاکت ها است. افزایش غیرطبیعی تعداد سلول‌های سفید خون (لوکوسیتوز) ممکن است یک نشانه باشد.
- آزمایش بیوپسی استخوان یا نخاع: در صورت لزوم، پزشک ممکن است بیوپسی از استخوان یا نخاع شما انجام دهد تا نمونه‌ای از بافت شما را در زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار دهد تا سلول‌های سرطانی شناسایی شوند.
- تصویربرداری پزشکی: این مورد شامل انجام اسکن از اسکلت استخوان ها (سنگین‌ترین اسکن استخوان)، MRI (تصویربرداری مغناطیسی)، یا CT اسکن (توموگرافی کامپیوتری) است که با استفاده از آنها می‌توان ساختمان استخوان‌ها و نخاع را با دقت بالا مشاهده کرد.
- آزمایش‌های مولکولی: ازآزمایش‌های مولکولی مانند تحلیل ژنتیکی و اندازه‌گیری سطح پروتئین‌ها (آلفا فتوپروتئین) برای تشخیص دقیق‌تر سرطان نخاع استفاده می‌شود.
ترکیبی از این روش‌ها به پزشک کمک می‌کند تا سرطان نخاع را تشخیص دهد و نوع آن (مانند لوسمی میلوئیدی یا لوسمی لنفوئیدی) را مشخص کند تا بتواند برنامه‌ریزی مناسب برای درمان را شروع کند.
عکس تومور نخاعی
چگونه می توان تومور نخاع را درمان کرد؟
- جراحی: برای تومورهای نخاعی که قابل جدا کردن هستند و محدود به یک منطقه خاص از نخاع، جراحی ممکن است به عنوان اولین گزینه در نظر گرفته شود. هدف ازاین جراحی حذف تومور یا کاهش حجم آن است.
- پرتو درمانی (رادیوتراپی): که شامل استفاده ازپرتوهای پرانرژی و قوی برای نابودی سلول‌های سرطانی است. این روش معمولاً برای کنترل و کاهش اندازه تومورها، به عنوان درمان قبل یا پس از جراحی، یا برای کنترل علائم و تسکین درد مورد استفاده قرارمی‌گیرد.
- داروهای شیمی‌درمانی (کیمیوتراپی): مصرف داروهای شیمی‌درمانی برای کنترل و کاهش رشد سلول‌های سرطانی است. این درمان ممکن است به تنهایی و یا در ترکیب با جراحی یا رادیوتراپی انجام شود.
- درمان هدفمند (تراپی هدفمند): استفاده از داروهایی که به صورت خاص بر روی سلول‌های سرطانی عمل کرده و آنها را نابود می‌کنند. این روش می‌تواند برای تومورهای خاصی که دارای متابولیسم مشخصی هستند مفید باشد.
- درمان هورمونی: برای تومورهایی که به هورمون‌ها وابسته هستند، درمان هورمونی به کنترل رشد آنها کمک می‌کند.
- درمانهای مکمل و جانبی: استفاده از روش‌های مکمل مانند تغذیه مناسب، توانبخشی بعد از درمان، و مدیریت علائم جانبی (مانند تهوع و خستگی) می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
هر درمانی براساس ویژگی‌های خاص تومور، مرحله بالینی، و شرایط فرد مبتلا تعیین می‌شود. پزشک معالج شما پس از ارزیابی دقیق، برنامه‌ریزی مناسب برای درمان تومور نخاع را تعیین خواهد کرد.
جراحی تومور نخاعی چگونه انجام می شود؟
جراحی تومور نخاعی یک روند پیچیده و حساس است که به طور دقیق توسط یک تیم پزشکی متخصص انجام می‌شود. در ابتدا، پزشک متخصص نوروسرجن بر اساس تصاویر تشخیصی نخاع شما، محل و اندازه تومور را مشخص می‌کند. قبل از عمل، بیمار به بخش آماده‌سازی منتقل می‌شود و تحت تأثیر بیهوشی کامل قرار میگیرد.
سپس، جراح با استفاده از ابزارهای جراحی دقیق به منطقه تومور دسترسی پیدا می‌کند. این جراحی به منظور حذف یا کاهش حجم تومورکمر به‌طوری که عملکرد نخاع حفظ شود انجام می شود. پس از عمل، بیمار به بخش مراقبت‌های ویژه منتقل شده و تحت نظر مستمر پزشکان قرار میگیرد.
پس از ترخیص از بیمارستان، بیمار باید جلسات پیگیری را با پزشک معالج خود ادامه دهد. ممکن است بیمار به آزمایش‌های تصویری دوره‌ای مانند MRI برای ارزیابی پیشرفت وضعیت و در صورت لزوم، درمانهای تکمیلی داشته باشد. جزئیات این جراحی توسط پزشک متخصص قبل از عمل به شما شرح داده خواهد شد.